Ortodonti tedavisi dişlerdeki konum bozukluklarını, alt ve üst dişlerin birbirleri ile ilişkisini, alt ve üst çene kemiklerinin birbirleriyle ve kafa kaidesiyle olan ilişkisini düzeltmeyi amaçlayan uzun soluklu bir tedavidir. Dişlerin inci gibi sıralanabilmesi için diş teline % 99 ihtiyaç duyulmaktadır. Fakat yapılacak olan diş teli tedavisinin süresini kısaltmaya yönelik uygulamalar da vardır. Bunlardan birisi genişletme apareyleridir.
Dişlerin çenelerin üzerindeki dizilimini değerlendirdiğimizde çene darlığı ile karşılaşabiliriz. Bu durum üst çene için geçerlidir. Çene darlığının olduğu vakalarda çene genişletmesi yapmak gerekir. Çene genişletmesi işlemini tellerle yapmak oldukça zordur. Ve hasta içinde çok zahmetlidir. Alternatif olarak üst çeneye yapışık yada yada takılıp çıkartılabilen apareyler ile genişletme yapılabilir. Üst çene genişletmesi için kullanılan sistemler; vidalı ekspansiyon apareyleri, rapid palatal ekspansiyon apareyleri, transpalatal ark, quadrhelix apareyleri gibi sistemlerdir. Bunlardan sadece ilki takılıp çıkarılabilirken diğerleri hasta ağzına yapıştırılarak uygulanır. Yukarıda adını saydığımız sistemler içerisinde hemen hepsi dişleri iterek bir genişletme yapıyorken, rapid palatal ekspansiyon apareyi doğru zamanda kullanıldığında çene kemiğinde genişletme yapar. Rapid palatal ekspansiyon (RPE) apereyinin çene kemiğinde genişletme yapabilmesi için ergenlik döneminin ilk zamanlarında kullanılması gerekir. Bu dönemin sonrasında kullanıldığında RPE de dişsel genişletme yapar. Rapid palatal ekspansiyon apareyinin nasıl çalıştığını yukarıdaki videoyu izleyerek öğrenebilirsiniz.
Vidalı apareylerin yemek yerken çıkarılabilir olması konforu artırırken diğerlerinden daha kalın olması konuşmayı özellikle başlangıçta bozar. Vidalı ekspansiyon apareyini yukarıdaki fotoğrafta inceleyebilirsiniz.
Quadrhelix denilen sistem, kliniğimizde, diğer sistemlerden sonuç alınamadığı durumlarda kullanılır. Quadrhelix sistemini yukarıdaki fotoda inceleyebililirsiniz.
Transpalatal ark denilen sistem aslında tam bir genişletme sistemi değildir. Daha çok, yapılan genişletmenin geri dönüşünü engellemek amacıyla sabitleyici olarak kullanılır. Yalnız azda olsa genişletme özelliği vardır. Düşük miktarlarda genişletmeye ihtiyaç duyulan vakalarda kullanılabilir.
Alt ve üst dişlerin ilişkisi değerlendirildiğinde üst dişler alt dişleri 3 boyutlu olarak kavramalıdır. Yani üst kavis alt diş kavsinden her yönden daha geniş olmalıdır. Genişletme sistemleri ile bu durum istenilen şekle getirildiğinde diş arkı daha yayvan hale geldiği için dişlerde gülümseme anında daha ön planda olur. Gülümseme sırasında dişler ile yanak arasında boşluk olması gülümseme estetiğini bozar. Bu boşluk üst çene darlığından kaynaklanır. Dolayısıyla ortodonti tedavisinin bir parçası olan etkili bir üst çene genişletmesi ile gülümseme estetiği de iyileştirilecektir.
